We hebben weer bingo. De media lijken er alles aan te doen om casual racisme en seksisme tot de norm te verheffen. Wat er aan de hand is? Na eerdere momenten waar de media bepaald een modderfiguur sloegen, was het afgelopen week wederom raak, ditmaal bij de vrienden van de NOS.
Ditmaal waren de Chinezen aan de beurt. Bij een item in het sportjournaal aangaande meneer Wang Hui versus voetbalclub ADO Den Haag, meende de NOS de volgende kop in beeld te moeten brengen: ”Fortune cookie voor ADO” Naast het feit dat ik liever de Nederlandse benaming gelukskoekje zou hebben gezien, had ik nóg liever gezien dat er geen verkeerde en racistische term was gebruikt.
Want laten we analyseren wat de NOS probeerde te doen. De NOS wilde aangeven dat voetbalclub ADO Den Haag op alle fronten in het gelijk was gesteld in haar rechtszaak tegen de heer Wang Hui. Het feit dat het hier om een Chinese eigenaar gaat, is onderdeel van het nieuws. Niet alleen vanwege het steeds grotere aantal Chinese geldschieters in het Nederlandse voetbal maar vooral ook vanwege het grote aantal spelers dat tegen reusachtige salarissen naar China vertrekt. Dus op zich is de nationaliteit nieuwswaardig.
Een gelukskoekje doet ook vermoeden dat de NOS niet had verwacht dat ADO in het gelijk gesteld zou worden. Dit verrast mij enigszins, want ik had dat wel verwacht, vooral omdat de contracten in Nederland zijn opgesteld en dus vrij stevig zullen zijn. Maar ok, als de NOS het als verrassing ziet, dan is dat ook nog wel nieuwswaardig.
Wat de NOS dus eigenlijk wil zeggen is: “ADO wint verrassend rechtszaak tegen Chinese eigenaar” Toegegeven, het is wat langer en kan misschien nog wat bondiger. Maar het dekt de lading volgens mij prima. Waarom dan toch gebruik maken van de term fortune cookie? Mijn vrees is dat men bij de NOS niet eens heeft nagedacht over de term.
Want met de term fortune cookie is een heleboel mis. Ten eerste zijn deze koekjes, voor zover te traceren, in de huidige vorm voor het eerst gemaakt in de Verenigde Staten aan het eind van de 19e eeuw/begin 20e eeuw. Daar zijn ze, waarschijnlijk, ook nog eens gemaakt door Japanse immigranten, niet Chinese. Waar iedereen het wel over eens is, is dat er in China in ieder geval géén gelukskoekjes worden gemaakt of geserveerd, behalve die die op kleine schaal uit de VS worden geïmporteerd. Vervolgens wordt de term (fortune) cookie bewust, ofwel onbewust bij het gebruik van deze koekjes in ijs, gebruikt om Chinese Amerikanen te beledigen.
En natuurlijk zal het niet het doel zijn geweest van de NOS om wie dan ook te beledigen, maar het is wel gebeurd. Laten we nou gewoon eens ophouden met het gebruiken van “grappige” of “leuke” namen voor bevolkingsgroepen of naties. Als het nodig is een nationaliteit of een land te noemen, laten we dan gewoon het land of de nationaliteit in kwestie benoemen. Natuurlijk proberen bloggers, journalisten en andere scribenten niet te vaak een woord te herhalen, voor de scherpe lezer, u mag even lachen, maar daarmee staat de deur naar “casual racisme” wagenwijd open. Laten we die deur nou gewoon sluiten en dichttimmeren.
Jan van Run 