We zien het al zeker een jaar aankomen. Maar de afgelopen week begint het steeds duidelijker te worden. Erdogan wil de macht die hij nu heeft opgebouwd door gebruik te maken van de noodtoestand niet uit handen geven.
Het parlement heeft ingestemd met een verregaande grondwetswijziging. Door deze wijziging zal de president buitengewoon veel macht krijgen en daarnaast zal Erdogan tot 2029 in plaats van 2019 aan kunnen blijven. Voor de goede orde, conform de huidige constitutie moet de bevolking in een referendum deze wijzigingen nog wel goedkeuren. Het ziet er echter naar uit dat de bevolking in grote meerderheid voor het voorstel zal stemmen, ook niet heel gek zonder onafhankelijke media.
Is het nou wel zo’n groot probleem, een president met grote uitvoerende macht? In principe hoeft het natuurlijk helemaal niet erg te zijn, mits de rol van de volksvertegenwoordiging en de rechterlijke macht sterk is danwel blijft en die de mogelijkheid hebben elkaar en dus ook de president bij te sturen. Want een president die rechters aanstelt, wetten kan vetoën en decreten kan uitvaardigen, kennen we ook uit de VS.
Alleen is het daar altijd de volksvertegenwoordiging die rechters kan weigeren of een veto van de president kan overrulen. Daarnaast kan het supreme court zelfs een presidentieel decreet ongrondwettelijk verklaren. En als er niks meer werkt, is er altijd nog de pers die, hoewel zeker niet onpartijdig, zeer scherp en hard kan en zal zijn. Hetgeen in ultimo zelfs tot een impeachment kan leiden.
Het probleem in Turkije is dat alles in één hand zit. Alles is onderdeel, direct of indirect, van de AKP. Daarnaast zijn de onafhankelijke media volledig (mond)dood gemaakt. Hetgeen betekent dat alle informatie die mensen tot zich nemen uit kranten, radio en televisie door de overheid en dus de AKP en dus Erdogan beheerst worden.
Dat betekent dus dat het parlement, de media, de uitvoerende macht, de rechterlijke macht, de politie en het leger door een en dezelfde partij worden beheerst. Deze partij zal na de grondwetswijziging weer geleid kunnen worden door Erdogan zelf(hij is als president conform de grondwet officieel onafhankelijk) waarmee hij de facto en de jure leiding geeft aan het volledige land inclusief alle instellingen.
We zien dus dat Erdogan, na deze wijziging daadwerkelijk als een dictator kan regeren. Zijn woord zal, welhaast letterlijk, wet zijn. Dit brengt veel problemen met zich mee, niet alleen binnen Turkije zelf of onze Nederlandse samenleving, maar juist ook op het internationale toneel. Want de toenadering van Turkije tot Rusland en daarmee de mogelijke verwijdering van de NAVO. Gecombineerd met de geografische positie van Turkije ten opzichte van de vluchtelingen uit onder anderen Syrië. En dat dan weer afgezet tegen EU toetredingsonderhandelingen, laat redelijk helder zien hoe ondoorgrondelijk de diplomatieke situatie rond Turkije is en zal zijn.
We gaan met dictator Erdogan dus wederom een spannende en helaas verontrustende periode in.